Gerçek bilgi, şüpheyle başlar

Grim Hustle satranç üzerinden aslında bizim coğrafyamıza dair de çok şey anlatmış. İzleyince fark ediyorum ki mesele sadece güç ilişkileri değil; kim olduğumuzu, nasıl yönetildiğimizi ve hangi bilinç düzeyinde yaşadığımızı da anlatıyor. 

Piyon, biziz. Düşünmeden hareket eden. Komutla yaşayan, varlığıyla sistemi ayakta tutan kitle. Türkiye’de de milyonlarca piyon var. Çalışan, üreten ama yönünü bilmeyen insanlar. Vergi ödeyip seçimde oy veren. Her krizde “bi şekilde düzeliriz abi” diyen. Ama aslında hep aynı karede kalan. Descartes’ın “mekanik insanı” gibiyiz: işleyen ama farkında olmayan varlıklarız.

Kale, bu düzenin çarkını döndüren beyaz yakalıdır. Dürüsttür, disiplinlidir, sistemi taşır. Ama sistemin içinde yaşar, sistem için yaşar. Emek verir, terfi bekler, sonra bir gün fark eder “güvencem dediğim şey aslında kafesmiş.”

At, kuşkunun cesur şeklidir. Herkesin çizdiği yoldan gitmez, atlar zıplar. Bu topraklarda o atlar bazen gazeteci olur, bazen girişimci, bazen sanatçı. Sistemin çizdiği sınırları sorgular ama bedel öder. Çünkü burada kuşku tehlikelidir; düşünmek bazen suçtur.

Fil, sabırla plan yapan düşünürdür. Uzun vadeli bakar ama onun sesi hep kısılır. Bu ülkede sabır çoğu zaman fırsatla değil, kaderle karıştırılır. Oysa plan yapmak kaderin karşısında bir eylemdir.

Kraliçe, bilincin eyleme dönüştüğü andır. O, gerçekten gücü eline alan insandır. Ama bizde kraliçeler hep tartışılır: “fazla konuştu”, “fazla güçlüydü.” Oysa korkulan şey gücü değil, farkındalığıdır. Bilgi, burada hala korku doğurur.

Kral ise görünür otorite ama edilgen. Hareket etmez, ettirir. Onun gücü, kendisinden değil temsil ettiği kutsallıktan gelir. Bizdeki krallar da böyle değil mi? Koltuğu kutsal sayıyoruz, ama düşünmeyi değil.

Sonuçta hepimiz aynı tahtadayız. 

Herkes satranç oynadığını sanıyor, ama çok az kişi tahtayı sorguluyor. "Gerçek bilgi, şüpheyle başlar" demişti Descartes.

Belki de bizim asıl problemimiz bu....sorgulamayı tehlike, uyumu erdem sanıyoruz. Sistemi değiştirmek isteyen önce sistemin kendisine inanmayı bırakmalı.Gerçek özgürlük tahtadaki bir taş olmayı reddetmektir.

Belki de bu çağın en devrimci eylemi oyunu oynamamak değil oyunun zihin haritasını yeniden çizmek.